Inhoud en studiepunten van Pedagogie van het Jonge Kind

Eerste jaar

Periode 1
10 studiepunten
Ontwikkeling en spel
(
6 studiepunten
)

Je leert hoe kinderen zich ontwikkelen van zodra ze geboren worden tot ze aan de voordeur van hun puberteitsjaren staan. Je leert de ontwikkeling op verschillende domeinen kennen. Denk maar aan de ontwikkeling van het lichaam, de ontwikkeling van het denken, de ontwikkeling van een identiteit, de ontwikkeling van taal, enz. Daarnaast leer je hoe je de jongste kinderen verzorgt (vb. verschonen, flesje geven). We houden het dus niet enkel bij theorie. In dit vak werken we ook aan je vaardigheden. Een ander voorbeeld hiervan is dat je in dit vak heel veel inzicht krijgt en vaardigheden krijgt aangeleerd in het spelen met (échte) kinderen. Want spelen is leren!

Ervaringsgericht werken
(
4 studiepunten
)

Je leert hoe je ervaringsgericht met kinderen werkt, en hoe je dit vertaalt naar de praktijk in de opvang. Daarnaast leer je het welbevinden en de betrokkenheid van kinderen observeren. Je leert ook hoe je ervoor zorgt dat kinderen een hoog welbevinden en een hoge betrokkenheid hebben. Je leert de principes over democratisch opvoeden kennen en toepassen.

Periode 2
13 studiepunten
Gezinssociologie en -pedagogiek
(
5 studiepunten
)

Kinderen groeien op in gezinnen. Je verdiept je in hoe gezinnen door de jaren heen zijn gewijzigd en in de verschillende samenlevingsvormen die er vandaag de dag zijn. We staan stil bij factoren die invloed hebben uitgeoefend en nog steeds uitoefenen op deze gezinsverschuivingen en reiken een aantal theoretische kaders aan om de opvoeding die in gezinnen plaatsvindt te kunnen begrijpen (vb. theorie over opvoedingsstijlen, het ecologisch model van Bronfenbrenner). Je leert hoe je samen met gezinnen kinderopvang waar kan maken.

Communicatie
(
5 studiepunten
)

Als pedagogisch ondersteuner speel je een centrale rol in de communicatie met ouders en medewerkers. We bekijken het belang van een heldere en correcte mondelinge en schriftelijke communicatie. In de workshops gaan we actief aan de slag met deze communicatieve vaardigheden, zowel in gesprek als in tekstvorm. We houden hierbij ook steeds onze diverse doelgroep voor ogen. 

Ethiek, deontologie en zingeving
(
3 studiepunten
)

Soms sta je in de opvoeding voor een moeilijke keuze: elke beslissing die je neemt, heeft voor- en nadelen. Toch moet je met je team de knoop doorhakken. Ethiek helpt je hierbij. Je leert een realistisch vraagstuk uit het werkveld bekijken vanuit verschillende standpunten en je koppelt de praktijkvraag aan de ideeën van verschillende denkers. Zijn er bepaalde handelingen die altijd verkeerd of altijd goed zijn, ongeacht de omstandigheden? Welke rechten en verantwoordelijkheden hebben we? Ook leer je bij over zingeving. Zingeving gaat over betekenis vinden in het leven. Het is vaak gekoppeld aan religie of spiritualiteit. Zingeving motiveert mensen, vaak op verschillende manieren. Het is een persoonlijke zoektocht naar geluk en voldoening. Als pedagogisch ondersteuner moet je zo goed mogelijk begrijpen waarom mensen bepaalde levenskeuzes maken. Dit opleidingsonderdeel helpt je daarbij.

Periode 3
10 studiepunten
Muzisch aanbod
(
5 studiepunten
)

Kinderen groeien en leren door te spelen. Een rijke omgeving met een prikkelend aanbod zal de kinderen uitdagen en aanzetten tot onderzoek en experiment. In het opleidingsonderdeel Muzisch Aanbod focussen we op een specifiek onderdeel van de wereld: het kunstzinnige terrein. We leren hoe we kinderen kennis laten maken met de taal van de kusten. Muzische domeinen als drama, dans, beeld, muziek en media vormen een wezenlijk onderdeel van het aanbod voor kinderen. Je ontwikkelt je muzische bagage zodat je de wereld van kinderen een stuk rijker en uitdagender kan maken door creatieve uitdagingen op maat te bieden.

Groepsdynamica
(
5 studiepunten
)

Als pedagogisch ondersteuner en/of coach stuur je teams aan. Deze teams bestaan uit kinderbegeleiders, onthaalouders, animatoren op een speelpleinwerking, vrijwilligers, enzovoort. Het opleidingsonderdeel Groepsdynamica geeft je vanuit theoretische kaders inzicht in hoe groepen en teams functioneren, in welke dynamieken er (on)zichtbaar spelen in een groep/team, in hoe een groep van mensen die met elkaar samenwerkt zich kan ontwikkelen tot een professioneel team, in leiderschapsstijlen, in hoe je medewerkers kan motiveren en laten participeren enz. Kortom, je krijgt theoretische kaders in het teamgericht werken aangeboden om professionele ontwikkeling te bevorderen.

Periode 4
11 studiepunten
Kind en vrije tijd
(
5 studiepunten
)

In Kind en Vrije Tijd leggen we het accent op de vrije tijd van kinderen, hun vrijetijdsbeleving en de vraag hoe je daar als pedagoog op in kan spelen.

We bouwen eerst een kader op over de vrije tijd van kinderen. We onderzoeken hoe we via een aanbod en door een soepele organisatie een gunstig klimaat kunnen scheppen waar kinderen vrije tijd kunnen ervaren.

We staan stil bij enkele belangrijke tendensen in het vrijetijdsaanbod, zoals diversiteit en participatie.

Dit opleidingsonderdeel wil jullie vooral aan het denken zetten én impulsen geven om een gevarieerd aanbod te ontwikkelen gericht op alle kinderen van 2,5 tot 12 jaar. De cursus is samengesteld uit diverse teksten waarin mensen hun visie geven of over bepaalde praktijkvoorbeelden vertellen. Deze vormen een inspiratiebron om je eigen visie te ontwikkelen over de ideale vrijetijdsbesteding voor kinderen.

Nationaal kinder- en jeugdbeleid
(
6 studiepunten
)

Je leert hoe kinderopvang, jeugdzorg en jeugdwerk in Vlaanderen georganiseerd zijn en wie ervoor bevoegd zijn. Door zicht te krijgen op de geschiedenis van kinderopvang leer je de huidige situatie beter begrijpen. Je leert de drie maatschappelijke functies van kinderopvang kennen.

Stage en portfolio
16 studiepunten
Stage
(
11 studiepunten
)

Een goede pedagogisch ondersteuner weet wat het betekent om een goede kinderbegeleider te zijn. Je verkent tijdens dit eerste jaar de voorschoolse of de buitenschoolse kinderopvang en leert als kinderbegeleider te functioneren. Geleidelijk aan draai je actief mee in de opvangsetting en krijg je ook meer zicht op het pedagogische perspectief. Aan het einde van je stage neem je als voorbeeldfunctie de rol van kinderbegeleider op en ben je in staat om pedagogische noden te detecteren in de werking.

Portfolio
(
5 studiepunten
)

In het portfolio toon je via stage-en reflectieopdrachten je groei in competenties aan. Zo maak je jouw vooruitgang zichtbaar tijdens de hele opleiding en toon je wie je bent en wat je allemaal kan. In het eerste jaar leer je reflecteren en verwerf je inzicht in je eigen sterktes, bekwaamheden en groeikansen. Je leert professioneel handelen en wisselt met studenten uit over het beroep van pedagogisch ondersteuner en goede pedagogische praktijken.

Tweede jaar

Periode 1
11 studiepunten
Coachen
(
5 studiepunten
)

Je ontwikkelt je tot een professionele teambegeleider. Je leert hoe je je collega's op een positieve manier coacht zodat zij kunnen groeien in hun job. Je past hiertoe het GRROW-model van Jef Clement toe en de vaardigheden van Inspirerend coachen.

Opvoedingsvragen en ouderbetrokkenheid
(
6 studiepunten
)

Je leert hoe je als organisatie en als pedagogisch ondersteuner kan samenwerken met ouders. Je leert een ouderbeleid vormgeven en hoe je ouderparticipatie kan organiseren. Je staat daarnaast ook stil bij mogelijke drempels voor ouders om deel te nemen. Je leert ouders helpen met vragen over de dagelijkse opvoeding.

Periode 2
10 studiepunten
Innoveren met het team
(
3 studiepunten
)

Wil jij binnen een organisatie aan de slag als pedagogisch ondersteuner? Dan zal je veranderprocessen in gang zetten. In dit opleidingsonderdeel leer je hoe je verandertrajecten procesmatig vormgeeft en ondersteunt.  We bekijken wat veranderen en innoveren juist inhouden. Je maakt kennis met verschillende veranderstrategieën die je kunt inzetten om innovatie vorm te geven in een organisatie. De kracht van een verandering zit echter niet in het toepassen van deze modellen, maar in het betrekken van medewerkers, het soepel inspelen op weerstand en het motiveren van medewerkers om mee op de veranderingskar te springen. Ook dat komt aan bod in dit olod.

Veiligheid, gezondheid en hygiëne
(
4 studiepunten
)

Je leert zelf de eerste hulp toepassen bij kinderen en jongeren in een concrete situatie.  Je leert ook levensreddend handelen zoals reanimeren en hoe te reageren bij een verslikking of verstikking bij baby’s, kinderen en volwassenen. Na dit lesonderdeel kan je een attest van levensreddend handelen ontvangen. Naast EHBO gaan we ook aan de slag met de meest voorkomende kinderziektes.  We verruimen je kennis hierrond en kijken naar signalen vanuit de praktijk.  Je krijgt zicht op psychische kwetsbaarheid en het belang om in te zetten op veerkracht bij kinderen en jongeren zonder therapeutisch te handelen.  We hebben ook aandacht voor kindermis(be)handeling.

Personeelsmanagement
(
3 studiepunten
)

Je verwerft inzichten om je rol als leidinggevende vorm te geven en een duurzaam personeelsbeleid uit te bouwen. Je leert om naast het inzetten op het organisatiebelang, ook het menselijke en maatschappelijke belang voor ogen te houden. Je leert over zelfmanagement, met daaronder thema’s zoals zelfkennis, timemanagement en stress. Er komen verschillende leiderschapstheorieën en modellen aan bod. Je krijgt inzicht in wat belangrijke elementen zijn om te zorgen voor een kwaliteitsvolle werkomgeving. Je leert hoe een werving- en selectieproces verloopt.

Periode 3
9 studiepunten
Gezinsondersteuning
(
4 studiepunten
)

Je verkent het veld van gezinsondersteuning. Je leert hoe je een aanbod creëert dat door ouders als ondersteunend ervaren kan worden.

Pedagogische visies
(
5 studiepunten
)

Pedagogische visies zijn manieren van denken over hoe kinderen leren en zich ontwikkelen, maar ook welke rol een kind en een volwassene kunnen hebben. Verschillende wetenschappers beschreven daarover hun visie. Je leert hoe zij denken dat je kinderen het beste kan ondersteunen. Je krijgt zicht op de pedagogische visie achter het krachtige kindbeeld, je wordt je bewust van de 100 talen van kinderen. Bovendien leer je de methodiek van pedagogisch documenteren kennen en toepassen in de praktijk.

Periode 4
11 studiepunten
Internationaal kinder- en jeugdbeleid
(
4 studiepunten
)

Je krijgt zicht op het Europese beleid op vlak van opvang en onderwijs voor jonge kinderen. Je ziet hoe divers opvang en onderwijs voor jonge kinderen er in de praktijk uitzien in verschillende Europese landen. Je leert hoe het Europese beleid invloed heeft op het Vlaamse beleid.

Internationale studiereis
(
4 studiepunten
)

In dit vak ga je internationaal. Je bezoekt samen met je medestudenten een aantal organisaties die met kinderen werken in een ander Europees land. Je werkt bovendien een interessante studiereis uit voor de buitenlandse studenten in Vlaanderen. Je werkt daarvoor nauw samen in een internationale groep: je leert het kinderopvangbeleid in elkaars land kennen en je debatteert over opvoedthema’s. Je leert ook op een efficiënte manier vergaderen en presentaties maken. Maar het is ook fun: je gaat ‘s avonds samen met de hele groep eten en je leert elkaars cultuur kennen. Je komt met dit vak dus echt uit je eigen bubbel. De docenten begeleiden je stap voor stap in het proces van elkaar te leren kennen en gaan bovendien mee op reis!

Kwaliteitszorg
(
3 studiepunten
)

Een pedagogisch ondersteuner maakt samen met het team werk van een kwaliteitsvolle dienstverlening. Je volgt relevante beleidsontwikkelingen op. Je verzamelt, analyseert en interpreteert pedagogische informatie met je team en bouwt samen aan een kwaliteitsmanagementsysteem op maat van je beroepspraktijk. Het kwaliteitshandboek is een belangrijk instrument waarmee je kwaliteitsvolle dienstverlening kan borgen in de werking.

Stage en portfolio
19 studiepunten
Stage
(
12 studiepunten
)

Tijdens je tweede stagetraject neemt het aantal stage-uren toe, kan je in meer sectoren stage lopen én zal ook de inhoud van je stage er anders uit zien. Je zal zoeken naar kwaliteitsvolle initiatieven, naar kleine projecten die zaken in beweging brengen. Je betrekt ouders, treedt in dialoog met het team en verliest de belangen van kinderen nooit uit oog. Je verdiept je in het beleid van je stageplaats. Je gaat de uitdaging aan om de dagelijkse praktijk, het beleid, de theoretische kaders, de geleerde vaardigheden en je eigen persoonlijkheid met elkaar te laten rijmen.

Portfolio
(
4 studiepunten
)

In het tweede jaar werk je verder aan je groei – en beoordelingsportfolio. De double-loop reflectie staat dit jaar centraal. Je oefent in het reflecteren over patronen in jouw handelen, waarden en overtuigingen en komt zo tot een gepaste actieplanning. Je bent je bewust van jouw professionele zelf, van je eigen sterktes en groeikansen. Je ontwikkelt een eigen visie over het vervullen van de rol van pedagogisch ondersteuner en kan kritisch kijken naar de samenhang tussen het beleid en de praktijk. Je toont aan dat je een onderzoekende houding kan aannemen.

Kamp Zuid
(
3 studiepunten
)

Kamp Zuid voorziet een kwaliteitsvolle vakantiewerking tijdens de herfst-, krokus-, één week van de paasvakantie en één week in de zomervakantie voor 95 kinderen tussen 2,5 en 12 jaar uit de buurt, van personeel en van studenten.

Enerzijds is Kamp Zuid een leeromgeving voor en van studenten. Anderzijds is het een onderneming die reële diensten aanbiedt, inkomsten genereert en uitgaven doet.

Je zal meewerken aan een maatschappelijk relevant project. De vraag naar vakantieopvang in de buurt is immers groot. Door kinderen lokaal op te vangen werken we mee aan het versterken van het lokale netwerk van hun gezinnen. Verder streven we naar het creëren van kwaliteitsvolle activiteiten. Als student PJK heb je kennis en inzicht in pedagogische spelmogelijkheden en weet je hoe je het best kan inspelen op de behoeften van kinderen.

Derde jaar

Periode 1
10 studiepunten
Inclusie
(
4 studiepunten
)

Je maakt kennis met ontwikkelingsstoornissen zoals ASS, ADHD, communicatiestoornis, verstandelijke ontwikkelingsstoornis, ticstoornis, … Je verdiept je in de kenmerken en krijgt praktische handvatten om als pedagogisch ondersteuner kinderen, ouders en medewerkers te begeleiden. Je bouwt een visie op over diagnoses en inclusie. Je krijgt zicht op de sociale kaart.

Methodieken van gezinsondersteuning
(
3 studiepunten
)

Je verdiept je in specifieke methodieken van gezinsondersteuning. Je leert ook gezinnen ondersteunen via mail en chat.

Organisatiemanagement
(
3 studiepunten
)

In dit keuzevak maak je kennis met beleid voeren in organisaties. Je maakt kennis met verschillende managementkaders en je leert de beleidsvoering af te stemmen op maatschappelijke en contextfactoren. Je leert over verschillende organisatievormen en verdiept je in verschillende beleidsthema’s: diversiteit, toegankelijkheid, personeelsbeleid, werkbaar werk,…

Periode 2
9 studiepunten (excl. keuzevak)
Werken met maatschappelijk kwetsbare gezinnen
(
4 studiepunten
)

Je leert hoe je kansen van maatschappelijk kwetsbare gezinnen doet groeien. In het bijzonder sta je stil bij kansarmoede.

Organisatie- en teamleren
(
5 studiepunten
)

De pedagogisch ondersteuner zet in op professionalisering van teams. We nemen je een hele week mee op sleeptouw en dompelen je onder in het organisatie- en teamleren. Tijdens de week ervaar je verschillende vormen van werkplekleren, maak je kennis met teambuildingsmethodieken om de groepsdynamieken te beïnvloeden, zet je zelf krachtige leeromgevingen op, krijg je inzicht in de betekenis van leerklimaat, de opbouw van een vormingsmoment, verschillende leerstijlen, ... Kortom, je ervaart de meerwaarde van het teamleren en leert bouwen aan de lerende organisatie waarbinnen professionalisering georganiseerd wordt.

Werkplekleren (keuzevak)
(
3 studiepunten
)

Kies je dit vak, dan laat je of Methodieken van gezinsondersteuning of Organisatiemanagement vallen.

Je leert gevarieerde programma's opstellen voor kinderen in een vrijetijdscontext. Je leert het coachen van spelvaardigheden bij collega's.

Periode 3
3 studiepunten
Interprofessioneel samenwerken in educatie
(
3 studiepunten
)

In het opleidingsonderdeel ‘Interprofessioneel samenwerken in Educatie’ word je een week lang ondergedompeld in de sfeer, cultuur en dialoog van interprofessioneel samenwerken. Zo werk je bijvoorbeeld samen met collega-studenten uit de opleiding Kleuteronderwijs of Orthopedagogie.

Kijk over de grenzen van je eigen vakgebied heen en ervaar dat we het fundament van onze beroepsidentiteit delen: het kind, de jongere centraal stellen!

Stage en portfolio
29 studiepunten
Stage intern
(
6 studiepunten
)

Een pedagogisch ondersteuner coacht en/of stuurt teams aan. Hij begeleidt teams om in te zetten op de professionele ontwikkeling van de leden in het team. In het vak interne stage leer je individuele medewerkers en teams begeleiden. Interne stage bestaat uit drie onderdelen: peercoaching, werkbegeleiding en praktijkanalyse. In het onderdeel peercoaching oefen je verdiepend je eigen coachingsvaardigheden  door medestudenten één op één te coachen. In de werkbegeleiding ga je een professionaliseringstraject aan met de eerstejaarsstudenten. In de praktijkanalyse oefen je met verschillende methodieken om je team te laten reflecteren.

Stage extern
(
18 studiepunten
)

In het derde traject loop je ongeveer 10 weken stage. Dit jaar draai je als lerende professional mee in een organisatie naar keuze. Jouw takenpakket sluit aan bij de inhoud van de opleiding én wordt in overleg met de stageplaats op maat samengesteld. Je krijgt in je pakket voldoende ruimte om te innoveren en zelfstandig aan de slag te gaan. Je taken sluiten aan bij (een deel van) de pedagogische expertise die je opbouwde doorheen de opleiding op het vlak van ‘opvoeden van kinderen’, ‘ontwikkeling van kinderen ondersteunen’, ‘partner zijn van gezinnen van de kinderen’ en/of ‘begeleiden van teams’. Je takenpakket kan betrekking hebben op een deel of op alle facetten van de opleiding.

Portfolio
(
5 studiepunten
)

Ook in het derde jaar blijf je jouw persoonlijke en professionele groei in kaart brengen in je portfolio.  De double-loop reflectie over jezelf in relatie met de omgeving staat centraal. Je ontwikkelt inzicht in je leerproces doorheen de drie stagetrajecten en weet wie jij als pedagogisch ondersteuner bent. Samen met andere professionals ontwikkel je visie over kwaliteitsvolle pedagogische dienstverlening. Je toont aan dat je op een onderzoekende wijze met een vraagstuk uit de praktijk aan de slag kan en een veranderingsproces met een team weet vorm te geven.

Maatschappelijk engagement
4 studiepunten
Maatschappelijk engagement
(
4 studiepunten
)

Je neemt een engagement op in het sociale werkveld en reflecteert hierover in groep. Je onderzoekt en formuleert een antwoord op een vraag van deze praktijkorganisatie.

Projectwerk Kamp Zuid
5 studiepunten
Projectwerk Kamp Zuid
(
5 studiepunten
)

Enerzijds zal je dit jaar mee de vakantiewerking Kamp Zuid runnen. Hier leer je over groepsprocessen, coaching, beleid voeren, leidinggeven en ondernemen. Anderzijds zal je in groep een onderzoeksvraag voor de vakantiewerking oplossen. Je leert projectmatig werken en een onderzoek uitvoeren.

Heel wat pedagogisch ondersteuners komen terecht in verantwoordelijke functies, daarom is het belangrijk dat jullie weten wat het is om zelf een organisatie te runnen. Met Kamp Zuid willen we jullie laten zien wat het betekent om een organisatie te doen draaien. Bovendien bieden we met Kamp Zuid de gelegenheid om met een groep gelijkgestemden samen te werken. Leren van elkaar is hier dan ook een must.

Je zal een pedagogisch ondersteuner worden die kritisch kan zijn, die niet zomaar tot actie overgaat,  maar eerst een stapje terugzet en op onderzoek uitgaat. Door alle stappen van een onderzoek te doorlopen zal je de onderzoekende houding die nodig is om als professional doordacht te handelen leren.