Seks bespreekbaar maken in de zorg

•  Wanneer
  Dinsdag 12 mei 2026 van 9 tot 16.45 u.
• Waar
  Campus Zuid, Brusselstraat 45, 2018 Antwerpen
• Prijs
  95 euro per persoon, inclusief catering

• 8.30 u.: onthaal en registratie
• 9 u.: verwelkoming
• 9.15 u.: keynote: Spreken is goud: het belang van praten over seksuele gezondheid
• 10.30 u.: pauze
• 11 u. : keynotes: keuze uit 2 onderwerpen
  • Zorg voor iedereen: Gender & seksuele diversiteit uitgelegd
  • Van taboe naar dialoog: Seksualiteit bij mensen met een verstandelijke beperking
• 12.15 u.: lunchpauze
• 13.15 u.: workshopblok 1: maak je keuze uit 7 boeiende topics
  • Tools om intimiteit en seksualiteit bespreekbaar te maken bij ouderen in woonzorgcentra
  • Praten over seks als hulpverlener met de Onder 4 ogen methode
  • Laagdrempelig filosoferen over seksualiteit
  • Gender en diversiteit in actie: tools voor inclusieve zorg
  • Eten, slapen en masturberen: seksuele gezondheid binnen een residentiële context
  • Grenswijs in de Zorg: bouwen aan een kwaliteitsvol beleid rond seksualiteit
  • Lust op leeftijd
• 14.45 u.: pauze
• 15.15 u.: workshopblok 2: maak je keuze uit 7 boeiende topics
  • HIV in de zorg
  • Seksualiteits- intimiteitsbeleid in de praktijk: iedereen kan iéts doen
  • Kunnen LGBTQI+ouderen zichzelf zijn in onze seniorenorganisaties en in de zorg ?
  • Kinderwens bij mensen met een beperking
  • Psychofarmaca en seksualiteit
  • Werken met het Sensoa Vlaggensysteem bij personen met een beperking
  • Intimiteit en Seksualiteit in een WZC. Hoe ziet dit er nu écht uit?
• 16.45 u.: einde studiedag

Keynote 1

Spreken is goud: het belang van praten over seksuele gezondheid (Miek Scheepers - Aditi)

In deze plenaire sessie wordt het belang van seksuele gezondheid binnen een zorgcontext toegelicht aan de hand van een concreet praktijkvoorbeeld. Daarbij wordt onder meer stilgestaan bij de manier waarop seksualiteit bijdraagt aan de levenskwaliteit en waarom dit thema, ondanks zijn relevantie, vaak onderbelicht blijft. We besteden ook aandacht aan de impact van taboes en ongemak, die bij veel hulpverleners kunnen leiden tot handelingsverlegenheid. Door deze drempels bespreekbaar te maken, reiken we handvatten aan om seksuele gezondheid op een open, deskundige en geïntegreerde manier in de zorgpraktijk te verankeren.
 

Miek Scheepers is een orthopedagoge met meer dan 35 jaar ervaring. In 2009 richtte Miek Scheepers Aditi vzw op: een advies- en informatiecentrum waar personen met een zorgnood, hun persoonlijk netwerk en zorgprofessionals terechtkunnen met al hun vragen over seksualiteit en seksuele gezondheid. Aditi vzw biedt bovendien ook concrete ondersteuning bij praktische vragen rond seksualiteitsbeleving, onder meer in de vorm van seksuele dienstverlening.

Keynote 2: keuze uit

• Zorg voor iedereen: Gender en seksuele diversiteit uitgelegd (Irma Vanobbergen - Çavaria)

  Ontdek tijdens deze keynote de basis van gender- en seksuele diversiteit en waarom dit ertoe doet in de zorg. Aan de hand van treffende cijfers en herkenbare ervaringen uit de praktijk verkennen we hoe LGBT+ personen én zorgverleners de zorg beleven, en welke impact dit heeft. 
  
  Irma Vanobbergen (die/hen/hun) is begeleider in een noodopvang voor dak- en thuisloze jongeren en vormingsgever bij CAVARIA. Door ervaringen in de praktijk wordt de brug gemaakt tussen theorie en praktijk, zodat zorgkundigen en hulpverleners concreet kunnen zien hoe theorie werkt in dagelijkse contacten.

   

• Van taboe naar dialoog: seksualiteit bij personen met een verstandelijke beperking (Matthias Borremans - Aditi)

  Samen met Matthias Borremans gaan we in op hoe hulpverleners kunnen tegemoetkomen aan de seksuele rechten en seksuele gezondheid van personen met een verstandelijke beperking. Hij belicht de voornaamste uitdagingen in de praktijk en hoe professionals hiermee kunnen omgaan. Daarnaast wordt ingezoomd op de regelgeving vanuit het VAPH en de implicaties ervan voor het dagelijkse handelen. Ook de uitrol van de referentiepersonen relaties, intimiteit en seksuele gezondheid komt aan bod, inclusief hun rol en meerwaarde binnen voorzieningen. We geven zo een helder overzicht van zowel de beleidskaders als de praktische consequenties voor kwaliteitsvolle ondersteuning

  Matthias Borremans is praktijkgericht orthopedagoog en seksuoloog. Sinds 2022 werkt hij als seksuoloog bij Aditi vzw binnen de regio Kempen en de provincie Limburg, waar hij beide opleidingen combineert. Daarnaast is Matthias praktijklector binnen de opleiding Orthopedagogie aan de Karel de Grote Hogeschool. Verder biedt hij als seksuoloog therapie aan voor individuen en koppels in een multidisciplinaire groepspraktijk.
  Als bestuurslid van de Vlaamse Vereniging voor Seksuologie neemt Matthias deel aan de werkgroepen over forensische seksuologie en grensoverschrijdend gedrag.

Kies uit onderstaande lijst je favoriete workshops om te volgen. Per workshopblok kan je aan 1 workshop deelnemen.

Workshopblok 1 (13.15 u. - 14.45 u.)

• Tools om intimiteit en seksualiteit bespreekbaar te maken bij ouderen in woonzorgcentra (Raf Van Horebeek & Jolien De Roover)

  Tijdens deze workshop gaan we aan de slag met het spel "minne en meer" en andere mogelijke tools om het gesprek rond intimiteit en seksualiteit met ouderen in een woonzorgcentrum individueel of in kleine groepjes bespreekbaar te maken.
  
  Raf Vanhorebeek is stafmedewerker wonen & zorg Zorggroep Zusters van Berlaar. 
  
  Jolien De Roover is klinisch psycholoog en seksuoloog WZC Kloosterhof en WZC Heilige Familie Heist-op-den-Berg (Zorggroep Zusters van Berlaar)

   

• Praten over seks als hulpverlener met de Onder 4 ogen methode (Svenja Vergauwen - Sensoa) 

  In deze workshop leer je hoe je als hulpverlener het gesprek over seksualiteit en intimiteit aangaat. Je maakt kennis met de Onder 4 Ogen methode van Sensoa en we gaan hiermee aan de slag.

  Svenja Vergauwen is beleidsmedewerker seksueel welzijn bij Sensoa. Ze is seksuoloog en geeft regelmatig training aan hulpverleners over het bespreekbaar maken van seksualiteit.
   

• Laagdrempelig filosoferen over seksualiteit (Bert Deben & Maarten Gerits - Dito)

  Filoe is een speels en laagdrempelig filosofeerspel, waarbij je in groep gedachten en gevoelens uitwisselt rond seksualiteit.  De creativiteit en verbeelding van de deelnemers wordt geprikkeld met leuke beleef-, denk-, en doe-opdrachten. Meer info over Filoe vind je hier
  
  Bert Deben is vrijwilliger bij Dito vzw als assistent-begeleider van personen met een beperking en begeleidt sinds 4 jaar ook Filoesessies voor mensen met een fysieke en/of een mentale handicap.
  
  Maarten Gerits  is stafmedewerker bij Dito vzw voor de thema's info en gezondheid.

   

• Gender en diversiteit in actie: tools voor inclusieve zorg (Irma Vanobbergen - Çavaria)

  Tijdens deze workshop krijg je concrete tools, methodes en voorbeelden om gender- en seksuele diversiteit écht te integreren in jouw dagelijkse zorgpraktijk. Je ontdekt wat werkt, hoe je drempels vermindert en hoe je cliënten zich zichtbaar meer gezien en gehoord laat voelen. Een inspirerende sessie voor professionals die niet alleen willen begrijpen, maar ook doen—en zo mee bouwen aan zorg die écht voor iedereen werkt.
  
  Irma Vanobbergen (die/hen/hun) is begeleider in een noodopvang voor dak- en thuisloze jongeren en vormingsgever bij CAVARIA. Door ervaringen in de praktijk wordt de brug gemaakt tussen theorie en praktijk, zodat zorgkundigen en hulpverleners concreet kunnen zien hoe theorie werkt in dagelijkse contacten.

   

• Eten, slapen en masturberen: seksuele gezondheid binnen een residentiële context (Matthias Borremans & Miek Scheepers - Aditi)

  In deze workshop vertrekken Miek en Matthias vanuit een beeldvormingsmethodiek rond seksualiteit, waarbij ze enkele concrete casussen ontleden. Ze geven inkijk in het proces dat zij zelf hebben doorlopen en delen de inzichten die daaruit zijn voortgekomen. Ze tonen hoe deze methodiek helpt om gevoeligheden bespreekbaar te maken en om tot een genuanceerde en respectvolle aanpak te komen. Daarnaast illustreren zij welke stappen en overwegingen nodig zijn om seksualiteit op een professionele wijze te begeleiden. Je krijgt zo niet alleen theoretische duiding, maar ook praktische handvatten die onmiddellijk toepasbaar zijn in de eigen werking.
  
  Matthias Borremans is praktijkgericht orthopedagoog en seksuoloog. Sinds 2022 werkt hij als seksuoloog bij Aditi vzw binnen de regio Kempen en de provincie Limburg, waar hij beide opleidingen combineert. Daarnaast is Matthias praktijklector binnen de opleiding Orthopedagogie aan de Karel de Grote Hogeschool. Verder biedt hij als seksuoloog therapie aan voor individuen en koppels in een multidisciplinaire groepspraktijk.
  Als bestuurslid van de Vlaamse Vereniging voor Seksuologie neemt Matthias deel aan de werkgroepen over forensische seksuologie en grensoverschrijdend gedrag.
  
  Miek Scheepers is een orthopedagoge met meer dan 35 jaar ervaring. In 2009 richtte Miek Scheepers Aditi vzw op: een advies- en informatiecentrum waar personen met een zorgnood, hun persoonlijk netwerk en zorgprofessionals terechtkunnen met al hun vragen over seksualiteit en seksuele gezondheid. Aditi vzw biedt bovendien ook concrete ondersteuning bij praktische vragen rond seksualiteitsbeleving, onder meer in de vorm van seksuele dienstverlening.

   

• Grenswijs in de Zorg: bouwen aan een kwaliteitsvol beleid rond seksualiteit (Leen Bastiaansen - Sensoa)

  Waar mensen intensief samenwerken of samenleven, is een doordacht en kwalitatief beleid rond seksualiteit onmisbaar. Zo’n beleid bevordert het seksueel welbevinden van iedereen en beschermt ieders seksuele integriteit. In deze workshop verkennen we hoe je op drie niveaus kan werken: het kwaliteitsniveau, waar een positief leefklimaat centraal staat; het preventieniveau, waar risico’s op seksueel grensoverschrijdend gedrag in kaart worden gebracht en beperkt; en het reactieniveau, dat duidelijke richtlijnen biedt voor een gepaste aanpak wanneer incidenten zich toch voordoen. We besteden daarbij bijzondere aandacht aan de eigenheden van de zorgsector, zoals de afhankelijkheidsrelatie tussen zorgontvangers en zorgverleners, de intieme aard van lichamelijke zorg en de vaak beperkte autonomie en privacy van zorgontvangers. We maken kennis met Grenswijs, een tool die helpt bij het ontwikkelen van een helder en werkbaar beleid rond seksualiteit, en passen dit toe op de specifieke context van de zorg.
  
  Leen Bastiaansen is beleidsmedewerker seksuele integriteit bij Sensoa.

• Lust op leeftijd (Els Messelis)

  Tijdens deze workshop legt Els Messelis op een toegankelijke en interactieve manier uit hoe ze dmv co-creatie dit project met de Vlaamse deelnemers (allemaal oudere volwassenen) heeft aangepakt en uitgewerkt. Verder worden concrete tips meegegeven hoe via open dialogen intieme en taboegevoelige thema’s bij oudere volwassenen kunnen worden aangekaart. Vertrouwen, veiligheid en creativiteit zijn belangrijke sleutelwoorden.

  Els Messelis is gerontoloog, maatschappelijk werker & (co-)auteur van meerdere boeken rond ouder worden. Ze is als docent verbonden aan Odisee Advanced Education in Brussel. Daarnaast is ze zaakvoerder van Lachesis, een onderzoeks- en begeleidingskantoor van en voor 50-plussers met zetel in Gent. Haar expertisedomeinen zijn: intimiteit, seksualiteit en huidhonger op latere leeftijd; (seksueel) grensoverschrijdend gedrag in de ouderenzorg; voorbereiding op pensioen en creatief aan de slag met levensverhalen.

   

Workshopblok 2 (15.15 u. - 16.45 u.)

• HIV in de zorg (Sophie De Gendt - Sensoa)

  Hiv is tegenwoordig een chronische aandoening. Dankzij effectieve behandelingen hebben mensen met hiv dezelfde levensverwachting. Meer nog, bij goede medicatie-inname geven ze het virus niet door. Toch bestaat er in de zorgpraktijk nog steeds onzekerheid over hoe om te gaan met patiënten met hiv. Deze workshop biedt een actuele, praktijkgerichte kennis en handvatten voor de zorg aan mensen met hiv.
  Verwacht je aan een opfrissing van je basiskennis, aandacht voor de specifieke zorgbehoeften en psychosociale noden, een bespreking van professionele risico’s en het juiste handelen bij blootstelling, praktische casussen om je kennis direct toe te passen en een getuigenis.
  Heb je vragen die je graag tijdens deze workshop wil bespreken, dan kan je deze op voorhand bezorgen via mail. Eigen casussen zijn ook welkom.
  
  Sophie De Gendt is seksueel gezondheidspromotor bij Sensoa vzw, waar zij zich specifiek richt op hiv en soa. In deze rol implementeert zij de cursus ‘Hiv in de zorg’ voor zorgpersoneel, werkt zij aan projecten rond mentaal welzijn en hiv, en coördineert zij Wereldaidsdag in Vlaanderen en Brussel. Eerder werkte ze als sociaal verpleegkundige. Sophie behaalde haar bachelor in de verpleegkunde, gevolgd door een bachelor-na-bachelor in zorgmanagement en een postgraduaat in integratieve psychotherapie.

   

• Seksualiteits- intimiteitsbeleid in de praktijk: iedereen kan iéts doen (Nadine Aernouts - GGZ Bethanië)

  Intimiteit en seksualiteit zijn een essentieel onderdeel van ons mens-zijn, maar toch praten we er niet altijd even gemakkelijk over. Soms ontbreekt de juiste taal, een duidelijke visie of een kader om met dit thema aan de slag te gaan. Aan de hand van het traject dat de discipline ‘seksuologie’ binnen Bethanië GGZ de voorbije tien jaar heeft afgelegd, staan we stil bij de uitdagingen waar je als zorgverlener mee te maken krijgt – én hoe je die stap voor stap kunt aanpakken.
  
  Nadine Aernouts is werkzaam binnen Bethanië GGZ als seksuologe en daarnaast ook coördinator van TG de evenaar.

   

• Kunnen LGBTQI+ouderen zichzelf zijn in onze seniorenorganisaties en in de zorg ? (Maggy Doumen - Rainbow Ambassadors)

  Lesbische, homoseksuele, transgender, queer en intersekse LGBTQI+senioren zijn veelal onzichtbaar: enerzijds vanwege hun seksuele oriëntatie en/of genderidentiteit en anderzijds door onze samenleving die vooral gericht is op jonge en dus productieve mensen. 
  Onzichtbaarheid is nefast voor het welbevinden van deze senioren. Ze komen weinig aan bod in de beeldvorming over ouderen en vele van deze senioren kruipen terug in de kast eens ze in de ouderenzorg en dikwijls ook in ouderenorganisaties terecht komen. Ze hebben schrik om in een heteroseksuele en cisgender omgeving terecht te komen eens ze zorgafhankelijk worden. Als RAINBOWAMBASSADORS willen wij zorgen voor een goede toekomst voor hen en voor ons is het dus zeer belangrijk te kunnen spreken voor studenten die later misschien of wellicht in de ouderenzorg een functie kunnen krijgen.
  
  Maggy Doumen (78) is co-voorzitter van de vzw Rainbowambassadors. Zij willen een gezicht en een stem geven aan LGBTQIA+senioren. Na een heterohuwelijk van 18 jaar met 2 kinderen,  is ze zich bewust geworden van haar lesbisch zijn en momenteel meer dan 30 jaar samen met vrouwelijke partner. Als Rainbowambassador probeert ze zoveel mogelijk de ouderensector te sensibiliseren omtrent de specifieke noden van LGTQIA+senioren en een openheid naar meer diversiteit te creëren. Dat gaat o.a. door fototentoonstellingen, door conferenties te geven, infosessies, films te tonen, enz..

   

• Kinderwens bij mensen met een beperking (Katleen Alen - Fara vzw)

  Het verlangen naar een kind bij personen met een beperking raakt ons en roept veelal vragen en bezorgdheden op. Het blijkt immers moeilijk om een inschatting te maken over wat het ouderschap met je cliënt zal doen en doet onze kijk op ‘verantwoord ouderschap’ wankelen. Daarnaast vraagt het vaardigheden rond counseling om je cliënt te helpen komen tot een geïnformeerde keuze. In deze workshop krijg je daartoe reflectievragen, achtergrondinfo, gesprekshandvatten en concrete methodieken aangereikt.  
  
  Katleen Alen (maatschappelijk werker – criminologe – psychotherapeut) is al 15 jaar werkzaam bij Fara vzw, een professionele organisatie die luistert, informeert en begeleidt bij zwangerschapskeuzes.

   

• Psychofarmaca en seksualiteit (Rick Roels)

  In deze workshop zoomen we in op de invloed van veelgebruikte psychofarmaca op het seksueel functioneren. We bekijken welke seksuele bijwerkingen vaak voorkomen, hoe je deze tijdig herkent en hoe je het thema op een natuurlijke manier bespreekbaar maakt met patiënten. Aan de hand van casuïstiek werken we praktisch en interactief: we verkennen zowel farmacologische als niet-farmacologische strategieën om seksuele klachten aan te pakken. Je vertrekt met concrete handvatten om seksuele gezondheid beter te integreren in hun dagelijkse praktijk.
  Voor deze workshop kan basiskennis van psychofarmaca of ervaring binnen zorg- en hulpverlening helpen, maar is zeker geen noodzaak. De workshop staat open voor professionals uit uiteenlopende disciplines (orthopedagogie, verpleegkunde, psychologie, maatschappelijk werk, residentiële en ambulante voorzieningen, …). 
  
  Dr. Rick Roels is psychiater, psychotherapeut, klinisch seksuoloog en klinisch lector aan KU Leuven. Hij is staflid volwassenenpsychiatrie bij UPC KU Leuven en Zorggroep Sint-Kamillus in Bierbeek. Hij behaalde een PhD in de biomedische wetenschappen en doceert onder meer over seksuele deviantie en seksueel geweld. Hij publiceerde meerdere peer-reviewed artikels en is actief in interuniversitair onderzoek op de kruising tussen geestelijke gezondheid en seksualiteit. Zijn expertise combineert wetenschappelijke inzichten met jarenlange klinische ervaring.

   

•  Werken met het Sensoa Vlaggensysteem bij personen met een beperking. (Karen De Wilde - Sensoa)

  Hoe kan je bij mensen met een beperking werken met het Sensoa Vlaggensysteem?  Moet je rekening houden met de beperking bij het inschatten van de criteria? Hoe kan je gepast reageren? Wat als het gaat om mensen met weinig taalbegrip of laag ontwikkelingsniveau? Wat als het gaat om gedrag dat een gewoonte geworden is (bijvoorbeeld frequent masturberen op ongepaste momenten)? In deze workshop werken we interactief.  Aan de hand van voorbeelden krijg je handvatten om het Sensoa Vlaggensysteem te gebruiken bij je doelgroep.
  Opgelet! Voor deze workshop is voorkennis vereist met het vlaggensysteem. Meer info vind je hier.
   

  Karen De Wilde is orthopedagoog en seksuoloog. Sinds 1991 is ze actief op het terrein van Relationele en Seksuele Vorming, sinds 2001 voor Sensoa. Ze werkt rond preventie en aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast is Karen de auteur van het gedeelte over beperking in Buiten de Lijnen.

   

• Intimiteit en Seksualiteit in een WZC. Hoe ziet dit er nu écht uit? (Joyce Bongaerts)

  Samen ontdekken we wat de rol van een referentiepersoon precies inhoudt en hoe deze functie wordt toegepast binnen het woonzorgcentrum.
  We gaan in op de manier waarop wordt gestreefd naar een open, respectvolle en veilige omgeving voor bewoners, familie én collega’s. We staan stil bij hoe deze thema’s  op een natuurlijke en warme manier bespreekbaar kan worden gemaakt met ouderen, hoe bestaande taboes kunnen worden doorbroken en welke rol medewerkers hierin spelen. Daarnaast vertelt Joyce als referentiepersoon hoe zij zelf te werk is gegaan om dit thema daadwerkelijk te integreren in de dagelijkse werking.
  
  Joyce Bongaerts is sociaal verpleegkundige van opleiding met een BANABA in zorgmanagement. Ze is reed 9 jaar diensthoofd/ hoofdverpleegkundige en referentiepersoon Relatie, Intimiteit en Seksualiteit in WZC Zorggroep Ouderen Genk. Ze werd referentiepersoon door deel te nemen aan een studie van de UCLL. De thema's rond intimiteit en seksualiteit bij ouderen spraken haar direct aan. Ze is hiermee aan de slag is gegaan door een werkgroep op te starten die ondertussen uitgegroeid is tot iets heel moois.

Deze studiedag is interessant voor iedereen in de zorg- en sociale sector:

• Verpleeg- en zorgkundigen in ziekenhuizen, woonzorgcentra, hospice ...
• Begeleiders in voorzieningen voor gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg ...