De eerste 1000 dagen: een longitudinaal onderzoek bij startende directeurs basisonderwijs

  • In dit longitudinale onderzoek volgen we de eerste cohorte schoolleiders die deelnemen aan het postgraduaat ‘schoolleider in het basisonderwijs’.
  • We onderzoeken hun motieven, self-efficacy en retentie, hoe deze evolueren in hun eerste 3 jaar (of 1000 dagen) als schoolleider, en welke factoren hierin een rol spelen.
  • Zo willen we waardevolle inzichten opdoen over hoe onderwijsorganisaties, de postgraduaatsopleiding en het onderwijsbeleid startende schoolleiders nog beter kunnen ondersteunen in hun loopbaan.

Probleemstelling

Sterke schoolleiders zijn van cruciaal belang voor de onderwijskwaliteit in onze scholen. Sinds 2021 is het beroep van schoolleider echter erkend als knelpuntberoep in Vlaanderen. Er is sprake van een beperkt aantal kandidaten voor de functie, alsook een gebrekkige retentie, waardoor de werking van schoolteams op verschillende manieren onder druk komt te staan.

Om beter te begrijpen hoe we schoolleiders aan boord kunnen houden en kunnen ondersteunen in hun functie, willen we een groep startende directeurs longitudinaal opvolgen, om zo in de diepte te kunnen onderzoeken hoe hun loopbaan (en in het bijzonder hun motivatie, self-efficacy en intentie tot retentie) evolueert in hun eerste 3 jaar als directeur, en hoe we die evoluties beter kunnen begrijpen. Welke rol speelt de opleiding voor directeurs hier bijvoorbeeld? En welke rol speelt de schoolcontext en het schoolbestuur? Zo kunnen we waardevolle inzichten aanreiken aan schoolbesturen, het onderwijsbeleid en de graduaatsopleiding m.b.t. hoe startende directeurs te ondersteunen in hun functie, om zo hun retentie te bevorderen.

Onderzoeksvragen

  • Hoe ontwikkelen de motieven, self-efficacy en retentie van startende schoolleiders in Vlaanderen zich tijdens hun eerste 1000 dagen, en welke factoren beïnvloeden deze ontwikkeling?
  • Welke motieven hebben startende schoolleiders om te kiezen voor de functie?
  • Welke self-efficacy en eventuele twijfels ervaren ze bij de start?
  • Hoe evolueren hun motieven, self-efficacy en (intentie tot) retentie gedurende de eerste drie jaar?
  • Welke persoonlijke en organisatorische factoren beïnvloeden deze evolutie, en welke specifieke rol spelen het postgraduaat en het schoolbestuur daarbij?

Onderzoeksaanpak

  • We volgen de eerste cohorte van +- 140 startende directeurs in het postgraduaat ‘schoolleiders in het basisonderwijs’ gedurende 3 schooljaren (2025-2028).
  • Alle schoolleiders worden bij de start van ieder schooljaar schriftelijk bevraagd a.d.h.v. een survey. Daarnaast worden jaarlijks verdiepende interviews gevoerd met een subgroep van een twintigtal schoolleiders. Aanvullend wordt een documentanalyse uitgevoerd van relevante documentatie uit de graduaatsopleiding (dit betreft o.a. de supervisie-leervragen en de examenopdracht van de schoolleiders in de opleiding).
  • De bevindingen worden tussentijds afgetoetst en bediscussieerd met de partners van de postgraduaatsopleiding, alsook vertegenwoordigers uit het Vlaamse onderwijsveld en het onderwijsbeleid in de vorm van klankbordsessies.

Output

  • Onderzoeksrapport in de vorm van een publicatie met (tussentijdse) onderzoeksresultaten, een conceptueel raamwerk m.b.t. de ondersteuning en retentie van startende schoolleiders, en gerichte aanbevelingen voor het onderwijsbeleid, de graduaatsopleiding, en schoolbesturen.
  • Praktijktools voor de begeleiding en ondersteuning van startende directeurs.

Valorisatie

Tussentijds worden de projectresultaten gedeeld en bediscussieerd met de partners van de postgraduaatsopleiding, alsook vertegenwoordigers uit het Vlaamse onderwijsveld en het onderwijsbeleid in de vorm van klankbordsessies. Het onderzoeksrapport zal breed gedissemineerd worden via gerichte communicatie-acties. Verder zal een studiedag georganiseerd worden waarin de resultaten gedeeld worden met het grote publiek. Aanvullend wordt de mogelijkheid onderzocht om een training of workshop uit te werken voor schoolbesturen o.b.v. de resultaten. Daarnaast zullen we – als partner binnen de graduaatsopleiding– acties ondernemen om de opleiding nog beter af te stemmen op de noden van de doelgroep. 

Onderzoekers

Meer weten, samenwerken of een persvraag?

Je kan bij ons onderzoekscentrum Toekomstgedreven Onderwijs bijvoorbeeld terecht voor:

  • Ondersteuning in kwaliteitsvol onderwijs vanuit de (groot)stedelijke context.
  • Expertise in duurzaam onderwijs, schoolleiderschap en diversiteitscompetenties van schoolteams.

Contacteer ons vrijblijvend