Evaluatie van soft skills

Vertrekpunt

In vijf opleidingen werd geprobeerd soft skills (beter) aan te leren en te evalueren. Deze opleidingen dienden zich volgende vragen te stellen:

1. Welke soft skills zijn belangrijk?
2. Hoe kunnen ze operationeel gedefinieerd worden?
3. Hoe kun je hun belang duidelijk maken aan studenten?
4. Hoe kun je ze aanleren en/of evalueren

Studies

Op basis van het antwoord op deze vragen werden vijf onderwijskundige interventies uitgewerkt.

• In Studie 1 (binnen de Educatieve Bachelor Secundair Onderwijs) werd gewerkt rond Samenwerken en Zelfmanagement.
• In Studie 2 (binnen Accountancy-Fiscaliteit) werd gewerkt rond Communicatie en Zelfmanagement.
• In Studie 3 (binnen Sociaal Juridische Dienstverlening) werd gewerkt rond Communicatie, Onderzoekende houding en Ethisch denken.
• In Studie 4 (binnen Multimedia en Communicatietechnologie) werd gewerkt rond Communicatie, Samenwerken en Zelfmanagement.
• In Studie 5 (binnen Orthopedagogie) werd gewerkt rond Zelfzorg.

Werkwijze

In het jaar van de interventies werden alle studenten die binnen deze opleidingen het relevante opleidingsonderdeel volgden, op twee tijdstippen uitgenodigd om mee te doen aan dit onderzoek: aan het begin van het opleidingsonderdeel (= Tijdstip 1 of T1) en op het einde ervan (= Tijdstip 2 of T2). Op T1 kregen studenten een vragenlijst waarin gepolst werd naar hun zelfinschatting op de gekozen skills (= hun zelf ingeschatte competentie). Op T2 kregen studenten dezelfde vragen, maar bovendien werd aan de hand van 9 kwaliteitscriteria gepolst naar wat ze vonden van de manier waarop deze skills geëvalueerd werden. Waar mogelijk werden de studenten die het opleidingsonderdeel volgden in het jaar voorafgaand aan de interventie eveneens uitgenodigd om aan ons onderzoek deel te nemen (= Tijdstip 0 of T0). Op T0 kregen deze studenten de vragenlijst waarin gepolst werd naar hun zelfinschatting op de gekozen soft skills. Indien van toepassing werd deze vragenlijst aangevuld met de vragen waarin gepolst werd naar wat ze vonden van de manier waarop deze skills geëvalueerd werden. Aan de hand van deze bevragingen probeerden we twee vragen te beantwoorden: (1) brengen de interventies competentiegroei teweeg in de relevante soft skills, en (2) verhogen de interventies de gepercipieerde kwaliteit van de manier waarop deze skills geëvalueerd worden.

Conclusie

In alle studies die inzetten op het aanleren van soft skills kon worden aangetoond dat het nieuw ontwikkelde of vernieuwde leertraject een gunstig effect had op de competentiegroei van studenten, dat de nieuw ontwikkelde evaluaties goed onthaald werden door studenten en dat de vernieuwde evaluaties beter onthaald werden dan die uit het verleden. Studie 1 suggereert dat, wanneer je enkel inzet op de evaluatie, je wel een breder draagvlak kunt creëren voor de evaluatie, maar dat je zo het leerproces geen extra boost geeft. Wil je het leerproces stimuleren, dan dien je daar actief op in te zetten. In de discussie wordt dieper ingegaan op de beperkingen van elke studie en op hoe het komt dat sommige interventies meer effect hadden dan andere.

Aanbeveling

Alles samengenomen raden wij opleidingen die willen inzetten op soft skills het volgende aan:

1. Identificeer de meest relevante soft skills voor je opleiding.
2. Analyseer deze in detail en ontbloot de meest relevante onderdelen.
3. Maak studenten duidelijk waarom deze skills voor hen belangrijk zijn.
4. Denk na over hoe deze skills best geëvalueerd kunnen worden.
5. Denk na over een zinvol en effectief leertraject.

Lees het volledige rapport hier.