De interesse voor exacte wetenschappen onder Vlaamse leerlingen is beperkt en weinig jongeren kiezen dan ook voor een studie exacte wetenschappen in het hoger onderwijs. Daarnaast blijkt er aandacht nodig voor de onderzoekscompetentie van leerlingen en hun reflectievermogen over wetenschappelijke problemen. Dit noopt tot het herdenken van het wetenschapsonderwijs. Een onderwijsaanpak met een nadruk op ervaringsgericht en onderzoekend leren is veelbelovend, maar leraren blijken niet altijd adequaat geschoold.

De methodiek van het ‘Filosoferen Met Kinderen & Jongeren’ (FMKJ) is een instrument om de onderzoekende houding bij jongeren te stimuleren. Een werkwijze, gericht op het stellen van vragen en het onderzoeken van het eigen redeneren, blijkt niet alleen de nieuwsgierigheid en het analysevermogen van jongeren te stimuleren, maar ook hun motivatie. De FMKJ-methodiek vond in het buitenland al langer haar weg naar het klaslokaal en sijpelt ook bij ons door in het onderwijs. Er bestaat echter een manco wat betreft de integratie van FMKJ in het wetenschapsonderwijs. Bijgevolg willen we onderzoeken hoe FMKJ hierin kan geïmplementeerd worden.

Aan de hand van een ‘design based research’ wordt in dit onderzoek de implementatie van de FMKJ-methodiek in de eerste graad van het secundair wetenschapsonderwijs onderzocht. Dit laat toe de voorwaarden te specificeren waaraan de FMKJ-methodiek moet voldoen om succesvol te zijn bij het wetenschapsonderwijs. De methodiek is in deze context succesvol als ze een positieve impact heeft op de vaardigheid om onderzoeksvragen te formuleren, op het reflectievermogen over wetenschappelijke problemen en op de motivatie van jongeren voor wetenschappen.

Hiervoor zullen we in eerste instantie, voortbouwend op reeds verworven expertise en in overleg met specialisten uit het werkveld, een FMKJ-methodiek uitbouwen die aangepast is aan de wetenschapsles in een Vlaamse context. Naderhand zal een FMKJ-coach gedurende vijf weken zelf les geven in het vak Wetenschappelijk Werk op de vijf pilootscholen. Om de impact van deze interventie op het klasgebeuren te meten, plannen we zowel vooraf als na de interventie een kwantitatieve bevraging van leerlingen met betrekking tot onderzoeksvaardigheden, reflectievermogen en motivatie voor het vak. Een groepsinterview met leerkrachten, de observatie door de onderzoekers en een panelgesprek met experts laat verder toe de methodiek de FMKJ-methodiek in de wetenschapsklas in detail uit te werken.