Wereldwijd wordt persoonsgericht handelen  erkend als een belangrijk kwaliteitsaspect in gezondheids- en welzijnszorg. Voordelen en effecten zijn bestudeerd voor aparte disciplines, sectoren en groepen zorgvragers. Tijdens interdisciplinair overleg tussen vertegenwoordigers van verschillende opleidingen en onderzoekscentra in de onderwijsgroep WeG aan KdG ervaren we dat verschillende disciplines een verschillende invulling geven aan dit concept. Er is weinig onderzoek dat persoonsgericht handelen discipline-overstijgend bekijkt en betekenis geeft. 

Uit literatuur blijkt het realiseren van persoonsgericht handelen door de grote caseload, de vastgelegde kaders en de schaalvergroting geen evidentie. De huidige context wordt ook bepaald door het concept geïntegreerde zorg waardoor de praktijk evolueert naar een interdisciplinaire benadering. Deze evolutie vergroot de nood in werkveld en onderwijs om een discipline-overschrijdend handelingskader voor persoonsgericht handelen te ontwikkelen.

Met dit onderzoek willen we nagaan hoe zorg- en/of ondersteuningsteams uit verschillende settings in de gezondheids- en welzijnssector het persoonsgerichte handelen kunnen integreren, bewaken en versterken.

We kiezen vier werksettings, twee uit de ouderenzorg en twee uit de kinderzorg, telkens een residentiële opvang en een dagopvang. Het gaat voor de ouderenzorg om woonzorgcentra en dagverzorgingscentra en voor de kinderzorg om ckg’s (centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning, de residentiële werking) en kinderdagverblijven. Het is binnen deze settings dat de spanning tussen persoonsgericht handelen en instrumentele zorg sterk wordt aangevoeld door de hulpverleners. Daarnaast kunnen de zorgvragers hier moeilijker de eigen regie over hun zorg- en ondersteuningsproces nemen en zelf moeilijker hun verlangens en wensen (verbaal) communiceren aan hulpverleners. Bij deze groepen is de betrokkenheid van de context rond de zorgvrager (ouders, mantelzorgers, vertrouwensfiguren, familieleden, etc.) van groot belang. In elk van deze vier settings komen sociaal werkers naast verpleegkundigen en/of pedagogisch ondersteuners in contact met kwetsbare zorgvragers en hun informeel netwerk.

Resultaat

In dit onderzoeksproject werd een antwoord gezocht op een gemeenschappelijke uitdaging in de zorg voor jonge kinderen en de ouderenzorg: hoe kwaliteitsvolle persoonsgerichte zorg en hulpverlening neerzetten?

Tijdens dit interdisciplinaire onderzoek spraken we met ouders van jonge kinderen, ouderen en hun mantelzorgers, zorgverleners en leidinggevenden uit vier praktijksettings.

We ontwikkelden een discipline-overstijgend referentiekader dat drie elementen voor persoonsgerichte zorg centraal stelt:

1. De persoon achter de zorgvrager leren kennen.
2. Relatieopbouw.
3. Samen beslissingen nemen.

Elk kerndomein werd beschreven en geïllustreerd aan de hand van casussen. Zo maken we concreet welke betekenis zorgvragers en zorgverleners geven aan persoonsgerichte zorg en hoe het domein in de praktijk wordt toegepast. We selecteerden voorts praktijkgerichte tools en instrumenten die organisaties kunnen inzetten. We ontwikkelden een referentiekader met randvoorwaarden en hulpmiddelen om leidinggevenden te ondersteunen die vanuit een persoonsgerichte visie hun organisatie willen leiden.