Kinderen als volwaardige partners in beleidsvorming

Kinderparticipatie is geen vrijblijvende inspraak; het is een essentiële stap richting inclusieve en duurzame beleidsvorming. Dat werd nog maar eens duidelijk in het Europese project MUST-a-Lab dat ons onderzoekscentrum uitvoerde met de Universiteit van Modena en Regio Emilia, zes Europese steden en verschillende andere partners.

MUST-a-Lab onderzocht hoe Policy Labs kunnen bijdragen aan een participatieve en deliberatieve democratie, met bijzondere aandacht voor het perspectief van mensen met een migratie achtergrond. Gedurende drie jaar werkte de organisatoren en onderzoekers samen met burgers, beleidsmakers en verschillende praktijkmedewerkers om beleidsuitdagingen aan te pakken en de Policy Lab methode te optimaliseren. 

In  Mechelen, Fuenlabrada en Modena werd het perspectief van kinderen en jongeren expliciet centraal gesteld. Ze brachten persoonlijke inzichten, ervaring en innovatieve ideeën in die de beleidsontwikkeling concreet beïnvloedden, onder andere op het vlak van onderwijs en vrijetijdsbesteding. In Mechelen en Modena namen kinderen en jongeren met een migratieachtergrond deel aan gesprekken met beleidsmakers, terwijl jongeren in Fuenlabrada aan de wieg stonden van een jeugdraad die nu structureel wordt betrokken bij beleidsvoorstellen. De resultaten tonen dat kinderparticipatie verder moet gaan dan symbolische inspraak.

Wat maakt kinderparticipatie effectief? 

Het MUST-a-Lab-project toont o.a. aan dat het serieus nemen van kinderen als competente partners cruciaal is. Kinderen en jongeren hebben unieke inzichten die volwassenen soms over het hoofd zien. Het is essentieel om een veilige en inclusieve omgeving te creëren waar kinderen zich gehoord voelen. Hierbij spelen toegankelijke methoden, zoals visuele hulpmiddelen en interactieve brainstormtechnieken, een belangrijke rol. Het actief faciliteren van hun bijdragen, rekening houdend met representativiteit en taalbarrières, zorgt ervoor dat hun stemmen niet verloren gaan.

Ik vond het vooral leuk omdat ik anderen hun mening kon horen, maar ook mijn eigen stem kon laten horen. In kleine groepjes durfde ik meer te zeggen, en het was fijn dat ze naar mij luisterden.
Leerling
Deelnemer in Mechelen, 10 jaar
Het is de eerste keer dat ik echt voelde dat mijn mening ertoe deed. Ze luisterden en namen onze ideeën serieus. Dat gaf me vertrouwen om meer te zeggen.
Jongere
Deelnemer in Fuenlabrada, 17 jaar

Van proces naar praktijk

Op basis van de inzichten uit het project ontwikkelden we een praktische handleiding die beleidsmakers en praktijkprofessionals ondersteunt bij het organiseren van participatieve processen. De handleiding biedt concrete richtlijnen voor de voorbereiding, uitvoering en opvolging van Policy Labs, met bijzondere aandacht voor het actief betrekken van meertalige ouders, kinderen en jongeren bij complexe beleidsvraagstukken. Het gaat niet enkel om luisteren, maar om het creëren van echte impact door hun ideeën.

Een duurzame toekomst begint hier

Participatie kan leiden tot beleid dat beter aansluit bij de realiteit van ouders, kinderen en jongeren. In MUST-a-Lab lag de focus op mensen met een migratieachtergrond, maar de methode kan ook andere groepen inspireren. Wanneer we deze groepen als serieuze partners zien, versterken we niet alleen het beleid, maar ook de samenleving als geheel. 

De partners van MUST-a-Lab waren: het onderzoekscentrum Pedagogie in Praktijk van de Karel de Grote Hogeschool, De universiteit van Modena en Reggio Emilia, het International Institute of Humanitarian Law, het Forum des Régions Européennes pour la Recherche, l'Éducation et la Formation en de adminstratieve diensten van Mechelen, Fuenlabrada, Modena, Wenen, Grenoble-Alpes Métropole en Levadia. Meer info: https://www.must-a-lab.eu/

Meer weten, samenwerken of een persvraag?

Je kan bij ons onderzoekscentrum Pedagogie in Praktijk bijvoorbeeld terecht voor:

  • Ondersteuning die past bij organisaties die werken met kinderen en hun gezinnen.
  • Intervisie, werkplekleren, spellen, methodieken en online reflectietools.

Contacteer ons vrijblijvend

Kinderen tekenen op de grond