Karel de Grote Hogeschool
In 2017 lanceerde de Vlaamse Overheid 'één gezin, één plan', een oproep om jeugdhulpverleners uit verschillende diensten te laten samenwerken in intersectorale teams. Het doel is snelle en nabije hulp te bieden aan de gezinnen die niet direct de weg naar de juiste hulp vinden. Hoe werkt één gezin, één plan in de jeugdhulp eigenlijk? Ons onderzoekscentrum Sociale Inclusie deed onderzoek naar de ervaring van begeleiders, aanmelders en gezinnen.
Wanneer het CLB het gezin van Kaat en Jeroen doorverwijst naar een dienst contextbegeleiding krijgen zij te horen dat ze nog enkele maanden op die begeleiding zullen moeten wachten. Kaat, Jeroen en hun drie jonge kinderen leven ondertussen tussen de verhuisdozen. Het tweeslaapkamerappartement is te klein voor het gezin. Zeker nu vader door rugproblemen in een ziekenhuisbed in de leefruimte ligt, is er geen ruimte voor de kinderen. Voor de jongste zoon met autisme is begeleiding aangevraagd maar de wachttijd bedraagt een half jaar. Met de oudste zoon gaat moeder voorlopig naar een psycholoog omwille van zijn moeilijk gedrag. Ondertussen lopen de spanningen in het gezin op. De ouders zijn op zoek naar ondersteuning voor de afbetaling van hun schulden en de zoektocht naar een nieuwe woonst loopt heel moeilijk. Moeder is moedeloos. Ze weet niet meer bij wie ze steun moet zoeken. Het CLB ziet de vele noden van het gezin, maar kan zelf onvoldoende steun bieden op de verschillende levensdomeinen. Door de wachttijden voor gepaste hulp dreigen de moeilijkheden van het gezin te escaleren.
De namen in dit voorbeeld zijn fictief.
Gezinnen met verschillende problemen vonden moeilijk hun weg
Kaat en Jeroen zijn zeker niet alleen in hun zoektocht naar de juiste ondersteuning. Na de invoering van het decreet integrale jeugdhulp in 2014 bleek al snel dat de doorstroom van de diensten binnen de brede instap naar de meer gerichte hulpverlening haperde. Door de groeiende wachtlijsten bleven heel wat gezinnen in de kou staan. Vooral gezinnen met verschillende problemen vonden moeilijk hun weg naar de juiste ondersteuning.
Om de continuïteit in het ondersteuningsproces van deze gezinnen te verzekeren wordt met de regionale samenwerkingsverbanden 1G1P een partnerschip gecreëerd tussen meerdere diensten uit de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. Voorzieningen uit de jeugd- en de gehandicaptenzorg, het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW), Kind en Gezin, CLB en diensten binnen de geestelijke gezondheidszorg werken samen aan dit nieuwe concept. Ze leveren begeleiders voor een intersectoraal team die meestal gedeeltelijk voor de oorspronkelijke dienst en gedeeltelijk voor 1G1P werken.
Gezinnen die hulp krijgen van verschillende organisaties zijn gebaat bij één plan
Begeleiders uit regionale samenwerkingsverbanden verzekeren de continuïteit in de hulp door snel (binnen de maand) een flexibel aanbod op te starten voor deze gezinnen. Gezinnen waarvoor niet direct een hulpaanbod voor handen is of die op een wachtlijst staan voor gepaste hulp, worden zo ondersteund om escalatie van problemen te voorkomen. In complexe situaties waarbij gezinnen hulp krijgen van verschillende organisaties, wordt de hulpverlening afgestemd door één plan voor het gezin op te stellen.
Het kader dat de Vlaamse overheid biedt voor de opstart van deze samenwerkingsverbanden laat veel ruimte voor afstemming op regionale noden en mogelijkheden. Het eerste luik van het onderzoek door ons onderzoekscentrum Sociale Inclusie van de Karel de Grote Hogeschool toonde dan ook heel wat organisatorische en methodische verschillen binnen de regio’s. Deze verschillen zorgen vaak voor onduidelijkheid, soms voor ergernis bij de buitenwacht.
Zowel begeleiders, aanmelders en gezinnen zien meerwaarde
Toch blijkt uit de tweede fase van het onderzoek dat er ondanks de verschillen veel gelijkenissen zijn. Zo zien we dat gezinnen met gelijkaardige noden worden aangemeld. Wanneer we begeleiders, aanmelders en gezinnen beluisteren, merken we dat de meerwaarde die zij ervaren heel gelijkaardig is en daarmee de verschillen in organisatie overstijgen.
Meer lezen?
- Van Loon, K., & Melis, B., (2022). Praktijkgericht onderzoek rond de implementatie van de samenwerkingsverbanden 1gezin 1plan, binnen de jeugdhulp. Onderzoeksgroep Sociale Inclusie, Karel de Grote Hogeschool, 121p.
- Melis, B., & Van Loon, K., (2020). 1Gezin 1Plan. Een nieuw aanbod met verschillende implementaties, Welwijs, 31 (3) 18 – 22.
- Melis, B., & Van Loon, K., (2021). Eén gezin, één plan. Een actieonderzoek van het Expertisecentrum Krachtgericht Sociaal Werk (KdG Hogeschool), Weliswaar.be.
- Melis, B., & Van Loon, K., (2021). 1Gezin, 1Plan. Een innovatieve samenwerking voor passende hulp, Caleidoscoop, (4), p. 18 – 24.
- Melis, B., & Van Loon, K., (2022). “Ze waren er”. 1 Gezin 1Plan; een samenwerking voor hulp., Welwijs, 33 (4) 16 – 20.
Meer weten, samenwerken of een persvraag?
Je kan bij ons onderzoekscentrum Sociale Inclusie onder meer terecht voor:
- Omgevingsanalyses, empowermentmeting of wetenschappelijke ondersteuning op maat.
- Vragen vanuit de zorg, hulpverlening en samenlevingsopbouw.
- Bind-Kracht.
Contacteer ons vrijblijvend
- Bel +32 3 613 19 51
- Mail bea.vanrobaeys@kdg.be