SCOBY als vervanger voor dierlijk leer

Probleemstelling

Scoby is traditioneel het bijproduct bij de productie van kombucha. Dit is een gefermenteerde gezoete thee. Scoby (symbiotic culture of bacteria and yeast) zet de suiker om in zuren, en vormt daarbij een gelachtige laag die bovenop de vloeistof drijft. Het materiaal van deze gel is cellulose in hoge graad van zuiverheid, bacteriën en héél veel water. Op basis van de eigenschappen van dit materiaal zoekt men naar toepassingen in de meest uiteenlopende gebieden.

Het werken met scoby is redelijk uniek in België. Kleine testen toonden al aan dat er potentieel zit in de scoby-productie volgens de principes van de bio-circulaire economie met Belgische afvalstromen. Toch is er is nog veel nieuws te ontdekken over scoby (of bacteriële cellulose). Vooral de composieten die met scoby geproduceerd worden kunnen een instroom van innovatieve materialen op de markt zijn. De productieprocessen van scoby zijn bovendien niet complex. Na het op punt stellen door een wetenschappelijk team, kunnen ze aan externen aangeleerd worden. Dit schept mogelijkheden voor werkgelegenheid in o.a. maatwerkbedrijven.

Onderzoeksvraag

De productie van scoby met thee waarbij de thee niet gebruikt wordt als drank is niet duurzaam.

• Kan thee (de N-bron) en suiker (de C-bron) te vervangen door afvalstromen en toch een kwalitatieve scoby opleveren?
• Welke grondstoffen kunnen toegevoegd worden aan de scoby om te zorgen voor nieuwe innovatieve composiet materialen?
• Kan vegan leer gemaakt worden van deze scoby?
• Voor welke andere toepassingen is scoby geschikt?

Onderzoeksaanpak

Eerst zal op basis van het klassieke kombucha recept gespeeld worden met de hoeveelheid thee en suiker. Hierbij zal de productie van scoby opgevolgd worden gedurende 4 weken. Tegelijk wordt ook een suikeranalyse en N-analyse op start- en eindoplossing uitgevoerd. Daarna kunnen alternatieve bronnen voor thee en suiker getest worden. Analyse zal op dezelfde manier verlopen. 

De productie van gelijkmatige vellen scoby is moeilijk herhaalbaar. Dit is eigen aan het feit dat scoby het product is van levende cellen. Om meer uniformiteit te bekomen kan de geproduceerde scoby gemixt worden, gemengd met additieven en gedroogd tot iets wat ‘vegan leather’ genoemd kan worden. De additieven zorgen voor nieuwe en betere eigenschappen van het leder. Soepelheid, stevigheid en waterafstootbaarheid zijn daarbij enkele belangrijke eigenschappen die verder in kaart zullen worden gebracht.

Output

• Ontwikkeling van gestandaardiseerde en geoptimaliseerde scoby-productieprocessen.
• Ontwikkeling van een vegan leer, waarvan een werkstuk gemaakt kan worden zoals een eenvoudige portefeuille.
• Matchmaking tussen scoby composiet en concrete toepassingen.
• Door inbedding in projectvakken van de opleiding PB-BLC worden studenten warm gemaakt rond bio-circulaire onderzoeksthema’s. Ook zullen er stagestudenten meewerken en een scriptie schrijven over het onderwerp.
• Buiten de hogeschool kunnen samenwerkingen worden opgestart met veilingen en supermarkten waar grote hoeveelheden fruitafval achter blijft. Dit kunnen dienen als startmateriaal en suikerbron. Samenwerkingen met andere hogescholen kan bovendien zorgen voor brede horizonten aan toepassingen. Denk maar aan gebruik van het composiet materiaal in de kunsten, binnenhuisarchitectuur, productontwikkeling.