Leerlingen die zich goed in hun vel voelen en goed omringd zijn door een positieve klasgroep zijn meer betrokken in de les, werken efficiënter samen en nemen verantwoordelijkheid in de klas. Maar hoe maak je tijd en ruimte voor het welbevinden en de verbondenheid in je lessen? Welke werkvormen gebruik je? En welke rol neem je hierin op als leerkracht? Onderzoekers Debbie De Neve, An Leroy en Alex Truyts van ons onderzoekscentrum Toekomstgedreven Onderwijs deden, samen met leerkrachten secundair onderwijs, onderzoek naar deze vragen. Het Vlaams Instituut Gezond Leven gebruikt de tips en tools uit dit onderzoek om leerkrachten hierin te ondersteunen.

Hot topic

Het verhogen van leerlingenbetrokkenheid tijdens de les is een hot topic in het onderwijs. De recente gezondheidscrisis, het decreet op leerlingenbegeleiding en de vernieuwde eindtermen voor het secundair onderwijs benadrukken hierbij het belang van goede begeleiding van leerlingen op sociaal-emotioneel vlak. Onze onderzoekers zochten samen met leerkrachten in de tweede graad van het secundair onderwijs naar manieren om die begeleiding nog te verbeteren. Conclusie: samenwerken met collega’s rond één klasgroep, gespreksvaardigheden inzetten tijdens contacten met leerlingen, aandacht hebben voor de groepsdynamiek en veerkrachtig omgaan met stress in de klas kunnen antwoorden bieden.

Tip 1: Doe het niet alleen!

Goed omringd zijn, een belangrijk principe in de geluksdriehoek van Gezond Leven, geldt ook voor leerkrachten. Samenwerken met collega’s rond een of meerdere klassen is een grote hulp. Deze tip geeft leerkrachten handvaten om samen doelen te bepalen, kennis en ervaringen uit te wisselen en elkaar te ondersteunen.

Tip 2: Heb aandacht voor de groepsdynamiek.

Leerlingen hebben nood aan veilige en warme relaties in de klas om tot leren te komen. Door aandacht te besteden aan een positieve groepsvorming vergroot stelselmatig de emotionele veiligheid in de groep. Deze tip focust op het herkennen van de groepsnoden en groepsfasen, het begeleiden van de klas en inzetten van werkvormen.

Tip 3: Ga in dialoog met je leerlingen.

Als leerkrachten lesgeven is het belangrijk dat ze hun ‘emotionele bluetooth aanzetten’ en open communiceren over wat ze zien gebeuren. De mentale ingesteldheid van de leerkracht is hierbij ontzettend belangrijk. Deze tip biedt inspiratie voor gespreksvaardigheden en -technieken om met individuele leerlingen of de hele klas in dialoog te gaan.