Leidinggevenden en pedagogisch ondersteuners die aan het roer staan van veranderprocessen in hun kinderopvangorganisatie geven het duidelijk aan: we hebben geen nood aan het zoveelste boek, spel of tool. Ze hebben vooral nood aan integratie van bestaand materiaal. Ze zoeken ondersteuning in ervaringen van anderen en in het samen leren. In ons onderzoek veranderen in kinderopvangorganisaties zochten we uit hoe dit vorm kunnen geven. Onze conclusie? Vorm een professionele leergemeenschap.

Veranderaars in de sector voelen een hoge nood aan uitwisseling met andere procesbegeleiders. Deze vraag naar uitwisseling wortelt in de behoefte om niet alleen te zijn.

Naast kennis delen is samen leren een uitgangspunt. Procesbegeleiders willen theoretische kennis over hoe ze verandertrajecten kunnen vormgeven en begeleiden. Wat ze leren willen ze direct kunnen toepassen in de praktijk. Leidinggevenden en pedagogisch ondersteuners geven aan dat ze niet zitten te wachten op alweer een nieuw boek, een nieuw spel of een nieuwe tool. De hoeveelheid aan materialen die beschikbaar zijn voor de sector is overweldigend. Ze hebben vooral nood aan integratie van bestaand materiaal.

Op basis van deze resultaten gingen we op zoek naar een passende vorm om procesbegeleiders te ondersteunen in het succesvol vormgeven van verandertrajecten. Uit de onderwijsliteratuur leerden de onderzoekers dat een professionele leergemeenschap (PLG) een antwoord zou kunnen bieden.

Een professionele leergemeenschap is een groep van professionals die vrijwillig besluiten om op regelmatige basis elkaar te ontmoeten om samen en met elkaar te leren over noden en thema’s die ze zelf kiezen.

In het onderzoek besloten we om twee PLG’s met respectievelijk 7 en 8 deelnemers onder de begeleiding van professionele procesbegeleiders op te starten. De leden van de professionele leergemeenschap werkten op twee manieren met elkaar samen: tijdens intensieve collectieve leermomenten en aan de hand van tussentijdse contacten op een online platform. In de introductiesessie maakten deelnemers kennis met elkaar en bouwden we vertrouwen op. Op het einde van de introductiesessie formuleerde de twee PLG's elk een positief kernthema: ‘verbinden in verschil’ en ‘krachtig waarderend veranderen met aandacht voor verschil’. Vervolgens vonden 3 leersessies plaats van 3 uur gedurende een periode van 4 maanden. De inhoud bepaalden de deelnemers zelf.  

Deelnemers aan de PLG geven aan dat ze gegroeid zijn in hun rol als procesbegeleider. We onderscheiden vier thema’s waarin ze groei beschrijven:

Over dynamische communicatie

Procesbegeleiders geven aan dat ze door deelname aan de PLG bewuster zijn gaan communiceren. De manier waarop gecommuniceerd wordt is nu anders. Sommige deelnemers geven aan meer te luisteren naar teamleden en het gesprek nog vaker aan te gaan.

Over het aangaan van spanning en conflict

Leidinggevenden en pedagogische ondersteuners voelen zich door deelname aan de PLG  gesterkt om spanning en conflict in een groep meer te benoemen en aan te gaan. Deelnemers geven aan dat ze nu actief op zoek gaan naar de andere meningen in een groep. Ze zijn zich bewust van de meerwaarde van deze andere meningen voor het proces.

Over inzicht in het groepsproces

De PLG heeft deelnemers enerzijds meer taal gegeven om over groepsprocessen te communiceren. Anderzijds voelen en zien ze nu beter wat er in een groep speelt. Ze kunnen sabotagegedrag herkennen en plaatsen en hebben meer inzicht in de vraag-achter-de-vraag.  Deelnemers kiezen minder voor de ‘quick fix’ en besteden meer aandacht  aan het proces.

Over persoonlijke groei

Deelnemers geven aan als mens gegroeid te zijn tijdens de periode van de PLG. De inhoud die aan bod kwam in de leersessies beïnvloedde hun omgang met gezinsleden en vrienden positief.