De sfeer in de kinderopvangsector lijkt momenteel ver te zoeken. Er waren de levensbedreigende incidenten met kinderen in probleemcrèches, experts en professionals pleiten voor een verlaging van het aantal kinderen per begeleider om een einde te maken aan het bandwerk, de jobs van kinderbegeleider en opvangverantwoordelijke staan op de meest recente lijst van knelpuntberoepen. Het plaatje is dus weinig rooskleurig.

Onze collega’s Anouk Van Der Wildt en Jeroen Janssen gingen de afgelopen maanden op zoek naar de spreekwoordelijke naald in de hooiberg. Ze onderzochten hoe kinderbegeleiders en verantwoordelijken er samen, ondanks de niet-evidente werkomstandigheden in de kinderopvang, toch het beste van maken. De focus lag daarbij voornamelijk op informele processen van teamvorming die – net zoals formele werkafspraken – de sfeer en samenwerking op de werkvloer bepalen.

Participerende observatie en interviews

Gedurende drie maanden snoven beide onderzoekers de sfeer op in een kinderdagverblijf uit hun eigen regio: een grootschalige crèche in Brussel en een kleinere groepsopvang in de provincie Antwerpen. Elke week draaiden ze er een aantal shiften mee . Gaandeweg kregen ze een beeld van hoe het eraan toegaat: de spontane taakverdeling tijdens eet- en verzorgingsmomenten, de gespreksonderwerpen tijdens de middagpauze, de activiteiten buiten de werkuren. Die observaties schreven ze telkens kort op in een schriftje en verwerkten ze later tot verslagen.

De onderzoekers sloten de periode in de opvang af met een reeks diepte-interviews. Aan de hand van deze gesprekken kregen ze extra input over onderwerpen die wel en niet in beeld kwamen tijdens de participerende observatie.

Sfeermakers en pretbedervers

Er zijn een heleboel factoren die de samenwerking en sfeer op de werkvloer kunnen maken of kraken. Via het onderzoek verkennen de onderzoekers hoe medewerkers in twee uiteenlopende teams de samenwerking met hun collega’s ervaren.

Daar blijft het niet bij. We gaan ook op zoek naar concrete handvaten voor sfeerbeheer. Of het al dan niet ‘klikt’ tussen collega’s is bijvoorbeeld deels bepaald door hun persoonlijkheid, maar ook teams die bestaan uit verschillende persoonlijkheden moeten goed kunnen functioneren. Zeker in de huidige situatie van krapte op de arbeidsmarkt is dat geen overbodige luxe.

De inzichten uit dit onderzoek worden toegepast in coachings- en ondersteuningstrajecten en verder uitgespit in vervolgonderzoek. We houden je op de hoogte.