OBPWO Schoolbesturen

Probleemstelling

Schoolbesturen nemen in het onderwijslandschap een bijzonder prominente plaats in. Ze staan in voor diverse beleidsaspecten en bepalen in sterke mate de bevoegdheden, verantwoordelijkheden en de autonomie van de schoolleiders in de scholen(gemeenschap). Zij organiseren onderwijs en zijn (juridisch) eindverantwoordelijke voor de kwaliteit van dat onderwijs. De overheid kan dus geen kwaliteitsbeleid voeren zonder ook de schoolbesturen in de beleidsagenda te betrekken. Met dit onderzoek wil de Vlaamse Overheid inzicht krijgen in scenario’s waarmee ze schoolbesturen kan ondersteunen en versterken, maar ook aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor de verstrekte onderwijskwaliteit en schoolorganisatie, rekening houdend met de vrijheid van onderwijs.

Dit OBPWO-onderzoek focust zich op het functioneren en de effectiviteit van schoolbesturen in Vlaanderen, en onderzoekt mogelijke regulatiemechanismen die de Vlaamse overheid kan ontwikkelen om het functioneren van schoolbesturen te ondersteunen en te bevorderen.

Onderzoeksvragen

1. Welke regulatiemechanismen kan de Vlaamse overheid ontwikkelen om het functioneren van schoolbesturen te bevorderen? 
2. Wat leert de bestaande conceptuele kennisbasis over (indicatoren voor) effectiviteit, functioneren en randvoorwaarden voor het effectief functioneren van schoolbesturen? 

3. a. Hoe conceptualiseren Vlaamse schoolleiders en leden van schoolbesturen ‘effectief functioneren’ van een schoolbestuur? 

   b. Hoe schatten schoolleiders en leden van schoolbesturen de verschillende indicatoren voor effectiviteit van hun schoolbestuur in? Welke realisaties en noden zien zij?

   c. Welke determinanten verklaren verschillen in het effectief functioneren van schoolbesturen van Vlaamse basis- en secundaire scholen?

4. Wat leert de bestaande conceptuele bestuurskundige kennisbasis over regulatiemechanismen die de Vlaamse overheid kan ontwikkelen om het functioneren van schoolbesturen te bevorderen?
5. Wat kan de Vlaamse overheid leren uit internationaal vergelijkbare contexten en uit andere beleidssectoren?
6. Wat is de impact van het legaliteits- en het gelijkheidsbeginsel op de mogelijkheden en beperkingen voor de Vlaamse overheid om het functioneren van verschillende soorten schoolbesturen te bevorderen?
7. In welke mate voldoen de ontwikkelde beleidsscenario’s inzake regulatiemechanismen voor de Vlaamse overheid om het functioneren van schoolbesturen te bevorderen aan criteria inzake 
   • Rechtsgeldigheid
   • Doeltreffendheid
   • Budgettaire efficiëntie
   • Aanvaarbaarheid
   • Toewijding in het onderwijsveld

Onderzoeksaanpak

Het eerste conceptueel-juridisch voorbereidende luik van het onderzoek inventariseert de bestaande (inter)nationale kennisbasis omtrent effectiviteit van schoolbesturen, brengt de Vlaamse juridische context in kaart waar de relatie tussen wetgever, overheid en schoolbesturen wordt gesitueerd, en verkent bestaande regulatiemechanismen binnen alternatieve sectoren en internationale onderwijssystemen. Het tweede onderzoeksluik is een empirisch luik, gericht op het beschrijven en analyseren van schoolbesturen in de Vlaamse context via een analyse van bestaande databankgegevens van de Overheid, gevalsstudies en een survey-onderzoek. In het derde beleidsvoorbereidende luik ontwikkelen we diverse beleidsscenario’s voor het ondersteunen en bevorderen van de effectiviteit van schoolbesturen en voeren we een ex ante evaluatie uit van deze beleidsscenario’s met groepen stakeholders uit het Vlaamse onderwijsveld.

Onderzoeksoutput

Hoewel dit onderzoek in de eerste plaats vooral beleidsrelevantie als ambitie heeft, zal het ook praktijkrelevante kennis opleveren. De inzichten m.b.t. effectieve schoolbesturen en bijhorende processen, bepalende factoren en randvoorwaarden/noden, zijn uiteraard ook bijzonder relevant voor schoolbesturen zelf, alsook voor schoolleiders en andere stakeholders (o.a. de koepelorganisaties).

Gezien de relevantie van het onderzoek voor de onderwijspraktijk, zullen we een praktijkgerichte inspiratiegids schrijven voor schoolbesturen omtrent de effectiviteit van schoolbesturen en hun samenwerking met schooldirecteurs. Daarnaast worden de onderzoeksresultaten gedissemineerd via zowel praktijkgerichte als wetenschappelijke presentaties en publicaties.

Onderzoekers

• haydée.deloof@kdg.be
• loth.vandenouweland@kdg.be
• katelijne.barbier@kdg.be