Sprekend Leren: de leereffecten van exploratieve gesprekken tijdens groepswerk

Van de Russische leerpsycholoog Vygotsky en recenter, op basis van de sociaalconstructivistische leertheorie, weten we dat taal en interactie belangrijk zijn voor het leren van leerlingen. Groepswerk bijvoorbeeld biedt leerkrachten heel wat kansen om zowel vakdoelen als talige doelen na te streven. Daartoe is het noodzakelijk dat leerlingen onder meer efficiënte gesprekstechnieken leren hanteren.

De jongste twintig jaar is vooral in Engeland onderzoek uitgevoerd naar effecten van wat Mercer exploratieve gesprekken noemt. Dat zijn gesprekken waarin leerlingen gericht leren argumenteren en hun gedachten formuleren. Exploratieve gesprekken stimuleren leerlingen om rationeler te denken en te praten, waardoor probleemoplossende vaardigheden erop vooruitgaan. Maar leerlingen beheersen de exploratieve gesprekstechnieken niet van nature en ze krijgen ze ook niet zomaar van thuis mee; ze moeten ze leren op school.

Geïnspireerd door de praktijkonderzoeken van Mercer en Littleton, die de leereffecten van exploratieve gesprekken hebben aangetoond in het Britse onderwijs, voerden wij een gelijkaardig onderzoek uit in vijf klassen uit evenveel Antwerpse lagere scholen, met pre- en post-meting. Er werd gewerkt met controle- en experimenteergroepen. De experimenteergroepen werden getraind in het voeren van exploratieve gesprekken en pasten de techniek vervolgens herhaald toe tijdens groepswerk.

De verzamelde data (groepsgesprekken, toetsresultaten en observaties) werden zowel kwalitatief als kwantitatief geanalyseerd. We kwamen tot gelijkaardige conclusies als Mercer et al.: de leerlingen in de experimenteergroepen gingen tijdens groepswerk exploratiever spreken, hun redeneervermogen nam toe en zij verbeterden hun probleemoplossend denken, zowel in groep als individueel.

Contact

ria.vandeneynde@kdg.be

  • Duur onderzoek: 2014 - 2020

  • Projectpartners: Specifieke lerarenopleiding (UA), Opleidings- en Onderwijswetenschappen (UA), Basisschool Sint-Eduardus Merksem-Schoten en Basisschool Immaculata Deurne

  • KdG-medewerker: Ria Van den Eynde

Sprekend leren, van kleuter tot tiener

Beste leerkracht

Wij zijn leerkrachten, net als jij. En we hebben iets ontdekt waar onze leerlingen beter van leren, samenwerken en problemen oplossen. Iets waardoor we betere lessen maken ook. Sommigen onder ons hebben het al uitgebreid uitgetest in hun klas en allemaal zijn we enthousiast. Daarom hebben we voor u deze lessenreeks gemaakt. Ze helpt je om je leerlingen sprekend tot leren te brengen. Want daar gaat het over.

Het is een uitgebreide brochure geworden. Allicht schrikt dat een beetje af, maar er is goed nieuws: je hebt enkel het materiaal nodig van het onderwijsniveau waarin je lesgeeft. Een overzicht:

  • In hoofdstuk 1 (p. 5-12) kom je te weten waar sprekend leren vandaan komt, wat het is en waarom  het een plaats verdient in elk leerjaar, van in de kleuterklas tot in het secundair onderwijs.
  • Hoofdstuk 2 (p. 13- 22) gaat over hoe je dit aanpakt in je klas, per onderwijsniveau, en over de leerlijn die al die niveaus aan elkaar breit. De leerlijn op p. 20-22 helpt je te bepalen waar je start of inpikt, en hoe je sprekend leren binnen en vooral buiten de taalles verder kunt inslijpen.
  • In hoofdstuk 3 (vanaf p. 23) vind je basislessen sprekend leren voor elk onderwijsniveau. Lees zeker p. 23-24. Daar staat hoe de lessen zijn opgebouwd. Vervolgens maakt je je keuze uit de basislessen. Daarmee leer je de leerlingen de basisregels van sprekend leren:
  • Achteraan (p. 207) vind je nog enkel lees- en webtips.

De bijlagen met illustraties, foto’s enz. zijn in een apart bestand verzameld. Als je in de brochure dus een verwijzing ziet staan naar beeldmateriaal, dan neem je er dat bestand bij. Alle illustraties zijn per onderwijsniveau en daarbinnen per leerjaar verzameld. Makkelijker terug te vinden dus.

We wensen je veel succes met sprekend leren!

Download bundel Sprekend Leren (pdf)

Meer weten, samenwerken of een persvraag?

Je kan bij ons onderzoekscentrum Toekomstgedreven Onderwijs bijvoorbeeld terecht voor:

  • Ondersteuning in kwaliteitsvol onderwijs vanuit de (groot)stedelijke context.
  • Expertise in duurzaam onderwijs, schoolleiderschap en diversiteitscompetenties van schoolteams.

Contacteer ons vrijblijvend