Digitale media in de praktijk van de kinderopvang

Probleemstelling

Digitale media en jonge kinderen zijn een complex thema. Digitale media maken deel uit van de leefwereld van jonge kinderen, maar tegelijk is er heel wat angst rond het gebruik van digitale media door jonge kinderen.  

De afgelopen drie jaar belichtten we het thema digitale media en jonge kinderen (0-6 jaar) op verschillende vlakken. Het onderzoeksproject DIGIPED wilde de omgang met digitale media in de opvang van kinderen tussen 0 en 6 begrijpen om vanuit dat inzicht het handelingsrepertoire van kinderbegeleiders te versterken. 

Uit dat onderzoek kwam naar voor dat kinderbegeleiders digitale media bij voorkeur zo ver mogelijk weghouden van jonge kinderen. Die voorkeur hangt samen met maatschappelijke onrust en een maatschappelijk oordeel over het gebruik van digitale media bij kinderen. Ook de uitdagingen om digitale media op een zinvolle manier te integreren in de dagelijkse activiteiten, speelde een rol. Toch bleken digitale media redelijk intensief gebruikt te worden, vooral voor de registratie van de verzorging van kinderen en de communicatie met ouders. 

In het vervolgonderzoek DIGIPIP zoemden we in op het digitale mediagebruik voor de registratie van zorg en de communicatie met ouders. Het doel van dat project was om te begrijpen hoe het gebruik van digitale media voor registratie en communicatie in de opvang van jonge kinderen de zorg en de communicatie met ouders vormgeeft. De voorlopige resultaten van dat onderzoek geven aan dat digitale media een impact hebben op het dagelijks leven in de praktijk van de kinderdagverblijven.  

We verzamelden heel wat kennis over de plaats van digitale media in de opvang van jonge kinderen. De inzichten uit het DIGIPED-onderzoek verwerkten we in een boek en we legden de basis voor een vorming voor teams in de kinderopvang. 

Tegelijk zien we dat er nog lacunes zijn in onze kennis over  hoe we de pedagogische praktijk in de opvang van jonge kinderen kunnen versterken. Er ontbreekt nog kennis op vlak van het gebruik van digitale media in de omgang en het aanbod voor kinderen (spelen op de vloer), op vlak van de pedagogische omgang met digitale media voor registratie en communicatie en ten slotte op het gebied van visie-ontwikkeling bij teams. 

Het vervolgproject wil de kennis die er al is uit DIGIPED en DIGIPIP integreren en aanvullen met nieuwe kennis. 

Onderzoeksvragen

Met welk materiaal kunnen we kinderopvangorganisaties (0-6 jaar met de nadruk op 0-3 jaar) versterken in de bewuste, mediawijze omgang met digitale media zowel in het aanbod van digitale media voor jonge kinderen als in de digitale registratie en communicatie?

• Welke handvatten hebben pedagogisch ondersteuners nodig om kinderopvangorganisaties te versterken in de bewuste, mediawijze omgang met digitale media? Welke noden hebben pedagogisch ondersteuners, welke vragen krijgen zij en welke oplossingen zien zij?
• Welke strategieën, materialen, pedagogische inzichten en contextfactoren dragen bij aan een succesvolle integratie van de bewuste, mediawijze omgang met digitale media in de opvang van jonge kinderen (0-6 jaar met de nadruk op 0-3 jaar).

Onderzoeksaanpak

• Analyseren en verwerken van de data uit DIGIPIP en DIGIPED
  • We werken de analyse van de data uit de twee cases van DIGIPIP af, integreren de resultaten van de afzonderlijke analyses uit DIGIPED en verwerken de resultaten in twee wetenschappelijke artikels.  
• Tegelijk zetten we een nieuw verkennend onderzoek op dat bestaat uit verschillende werkpakketten:
  • Werkpakket 1: bevragen van de visie en noden van pedagogisch ondersteuners over digitale media in opvangorganisaties (0-3) en van software-ontwikkelaars.  
    • Interviews met 6 ondersteuners en coaches.  
    • Interviews met 3 software-ontwikkelaars (Deona, Daycare-solutions, Bitcare)
  • Werkpakket 2: goede praktijken verzamelen van aanbod van digitale media voor jonge kinderen.
    • Criteria opstellen voor wat een goede digitale praktijk is.
    • Literatuurscan waarin we nieuwe literatuur verzamelen over goede praktijken rond digitale media in het aanbod voor kinderen.
    • In kaart brengen en bevragen van goede praktijken die we vinden via de bevraging van ondersteuners en coaches en/of de literatuurscan. We maken een selectie van 4 praktijken en onderzoeken die via (al naargelang de locatie) een bezoek of een online interview met de verantwoordelijke.
    • Interviews met 1 of 2 docenten/onderzoekers uit de opleiding kleuteronderwijs of het centrum Toekomstgericht Onderwijs.
  • Werkpakket 3: materiaal en handvatten uitwerken gebaseerd op werkpakket 1 en 2.
    • Uitwerken van de inzichten in hanteerbaar materiaal voor pedagogisch ondersteuners en coaches.
    • Afstemmen met de coaches en ondersteuners uit werkpakket 1 over het materiaal.
    • Feedback verwerken.

Output

• Twee wetenschappelijke artikels.
• Materiaal voor het opzetten van een ondersteuningstraject rond digitale media (vorming).

Onderzoekers

• leen.dom@kdg.be 
• liesa.lammens@kdg.be